Intentie zetten

Neem een ontspannen houding aan en haal 3x diep adem, in door je neus en uit door je mond. Op je uitademing laat je alles los wat je NU niet nodig hebt (gedachten, emoties, fysieke signalen) en je laat je lichaam ontspannen.

Ga met je aandacht naar je hart en vraag jezelf: “wat is het allerbelangrijkste wat ik deze module mag bereiken?’ of “wat is het allerbelangrijkste wat mag gebeuren?” of “wat is mijn allerdiepste wens?”

Laat het antwoord niet uit je hoofd komen, maar uit je hart (of een andere plek in je lijf). Met andere woorden: bedenk niet wat jouw intentie is, maar laat de intentie zich ontvouwen. Dat kan zijn in de vorm van een gevoel, een beeld, een woord, een fysieke gewaarwording, een herinnering. Dit antwoord kun je vervolgens verwoorden tot een intentie, waarbij je checkt of de woorden goed voelen.

Deel jouw intentie in de ‘De Weg tot Zelfbevrijding (masterclass)’ Facebook groep.

In deze video leg ik je uit hoe je kunt werken met de 3 ego-posities en hoe je jezelf zo in je Volwassen zelf kunt zetten.

Transactionele Analyse

Freud

De bekende psychiater Sigmund Freud hanteerde het volgende mensbeeld:

• superego
• ego
• Id

Daarbij represeteert het superego de verwachtingen die van buitenaf aan ons worden opgelegd, alle geboden en verboden, en waarvan de basis grotendeels ligt bij de ouders. Ook de innerlijke criticus valt hier om die reden onder; onze ouders hebben ons immers geleerd wat wel en niet mag/moet (later nog versterkt op school).

Het Id representeert onze dierlijke instinctieve kant; onze oer-behoeften en overlevingsmechanismen. Het Id is sterk verbonden met ons onderbewuste. Hier zetelen o.a. de primaire voorplantings- en overlevingsbehoeften.

Het ego is de bemiddelende instantie tussen beide en met de buitenwereld.

Transactionele Anlyse

Transactionele Analyse, kortweg TA genoemd, bouwt voort op dit model en geeft er een veel handzamere vorm aan. Binnen de TA wordt in essentie dezelfde driedeling gebruikt. Binnen de TA wordt er van uit gegaan dat je 3 basishoudingen of ego-posities kunt innemen:

• je kunt een Ouder-positie innemen, nog onderverdeeld in de Kritische Ouder (KO) en de Voedende Ouder (VO), en beide kunnen zich zowel op een positieve als een negatieve manier manifesteren
• je hebt je Volwassen zelf
• je kunt een Kind-positie innemen, nog onderverdeeld in het Aangepaste Kind (AK) en het Vrije Kind (VK), en ook deze kunnen beide in een positieve als negatieve versie voor komen.

Ik ga er van uit dat volwassen mensen in principe vanuit hun Volwassene handelen en dat we elkaar ook als dusdanig dienen te behandelen. Als dat gebeurt is er een gelijkwaardig en volwaardig contact. Vanuit je Volwassene reageer je op een volwassen manier op de situaties die zich voor doen.

Het wordt pas een probleem als we uit onze Volwassene in de Ouder-rol of in de Kind-rol schieten; dat kan soms gepast zijn, maar meestal is het dat niet.

Met name in relaties is dit heel goed zichtbaar: op het moment dat jouw partner iets voor jou moet invullen (aandacht geven, serieus genomen willen worden, liefde geven, goedkeuring geven, et cetera (zie module 2 over de onvervulde emotionele behoeften), dan gedrag je je eigenlijk als een kind in volwassen vorm. Dat geldt ook voor je slachtoffer voelen, dicht klappen, geen nee zeggen, over je grens heen laten gaan, conflictvermijdend gedrag, sub-dominant gedrag (onderdanig), wegcijferen, geen nee kunnen accepteren (verwend gedrag) en dergelijke.

Je kunt ook in de Ouder-rol schieten, en als we het weer op relaties projecteren, dan krijg je de ontevreden man, de zeurende huisvrouw, neerbuigendheid, denigerend gedrag, verwijten, sarcasme en cynisme, of juist te veel bemoederen, bemoeizucht, domineren, smorend gedrag, onderdrukking, klein houden, met de mantel der liefde bedekken, dingen onder het tapijt schuiven, over-beschemend gedrag, en dergelijke.

Hetzelfde kom je overigens ook tegen in vriendschappen, familierelaties en werksituaties.

Kruisverbindingen

In plaats van Volwassene tegenover Volwassene, wat een horizontale gelijkwaardige verbinding is, krijg je kruisverbindingen: de Ouder van de ene triggert het Kind van de ander of andersom. Je zou het ook aanval (Ouder) – verdediging (KInd) spelletjes kunnen noemen.

In mijn optiek zijn de meeste (of misschien wel alle) ruzies Ouder-Kind patronen. Daarbij kan ook eens van rol verwisseld worden, doordat aanval over gaat in tegenaanval. Ik zeg altijd maar:

“Volwassen mensen hebben geen ruzie, maar een meningsverschil.”

Misschien wat zwart-wit, maar het gaat opvallend vaak op. Ruzies zijn in de meeste gevallen Ouder-Kind patronen en dus uit balans; volwassen mensen gaan in principe vanuit Volwassenheid en Volwaardigheid met elkaar om.

Je ziet ditzelfde patroon overigens ook op landenniveau: Amerika dat graag de baas van de wereld speelt (Ouder) en de moslims die niet vanuit gelijke kracht kunnen terug slaan en dus hun toevlucht zoeken in terrorisme (Kind).

Volwassenheid en liefdevolheid

Volwassenheid kenmerkt zich door het in staat zijn je eigen boontjes te doppen en om kunnen gaan met teleurstelling, tegenslag, kwetsing en afwijzing. Daarin verschilt volwassen gedrag van kinderlijk gedrag. Als jij zegt ‘ik wil hem/haar niet kwetsen’, dan zeg je eigenlijk ‘hij/zij kan er niet mee om gaan en ik moet hem/haar beschermen‘. Dat lijkt in eerste instantie misschien nobel (en het is ook vanuit een goede bedoeling ontstaan), maar ik zie dat toch anders. Als jij denkt de ander te moeten beschermen, dan zie je de ander als onvolwaardig en onvolwassen, oftewel je behandelt de ander als een kind. Hoe liefdevol is dat? Ik persoonlijk denk dat dat helemaal niet liefdevol is; je houdt de ander immers vast in een ongezonde rol. Dat brengt mij tot de volgende stelling:

“het meest liefdevolle dat je kunt doen, is de ander als Volwassen en Volwaardig behandelen.”

Volwassen mensen kunnen met emotionele pijn om gaan; het doet wel pijn, maar ze gaan er niet dood aan, ze komen er vanzelf overheen.

Door zelf de Volwassen positie in te nemen, nodig je de ander uit om dat ook te doen. Ik zeg hier bewust uitnodigen, want je weet niet of de ander daar ook in mee gaat. Er zijn (veel) mensen die liever in hun pijn en in hun patronen vast blijven zitten, dan dat ze hun problemen onder ogen komen en aanpakken. Maar dan heb jij in ieder geval jouw deel gedaan door hun uit te nodigen om dat wel te doen. Of iemand dat wel of niet doet is niet jouw probleem en maak het dus ook niet tot jouw probleem!

Ik heb ze een theorie dat de helft van de mensen de neiging heeft om in de Ouder-rol te schieten en de andere helft in de Kind-rol, afhankelijk van wat je als kind geleerd hebt (te vroeg verantwoordelijkheid hebben moeten dragen versus klein gehouden zijn). En zeker in relaties dat elkaar nog aan ook; iemand die verzorgt wil worden voelt zich aangetrokken tot iemand die zorgt en vice versa. Wat in eerste instantie een aantrekkingskracht is, gaat op een gegeven moment echter steeds meer tegen staan, want het dwingt je in een rol en je kunt dus niet volledig jezelf zijn; het leven streeft juist naar heelheid (volledig jezelf kunnen zijn) en zal dus zo vriendelijk zijn om alles waarin jij niet jezelf kunt zijn aan het licht te brengen zodat het geheeld kan worden.

Emotioneel volwassen worden

Emotioneel volwassen worden houdt dus in dat je zo veel mogelijk vanuit je volwassen zelf handelt en dat je de stukken waarin je naar Kind of Ouder schiet gaat helen. Dat kan via schaduwwerk, maar er zit ook een hele praktische kant aan en dat is door te checken in welke rol je zit. En als je in Ouder of Kind zit, jezelf terug brengen naar je Volwassene.

Daarbij is je lichaam je thermometer. Je lichaam geeft precies aan in welke rol je zit.

• als iets je energie geeft, dan zit je goed
• als iets je energie kost, dan klopt er iets niet.

Kind-stukken kun je o.a. herkennen aan: dicht klappen, vermoeidheid, wegdromen, verveeld raken, je niet kunnen concentreren, je klein voelen worden, machteloosheid, en dergelijke.

De Ouder-rol kenmerkt zich meer door je op te blazen, je groot te maken, de wereld op je schouders dragen, over-verantwoordelijk, dragersmentaliteit, over-kritsch, pietje precies, spijkers op laag water zoeken, zout op alle slakken leggen, ‘ik moet altijd alles alleen doen’, moeite met dingen uit handen geven, controle-freak, et cetera.

Bij de thuiswerkopdrachten gaan we hier praktisch mee aan de slag.

Dowload de inquiry-vragen en bewaar het, met de uitwerkingen, in je werkmap.

Pak de iinquiry-vragen van module 4 er bij en bekijk de antwoorden die je toen op de vragen gegeven hebt; beantwoord dan de vragen van deze keer.

• Voeg je intentie voor deze module toe aan je werkmap en evalueer dit doel aan het eind van de module.
• Voeg de inquiry-vragen en de bijbehorende uitwerkingen toe aan je werkmap

Veel thuiswerk deze keer. Hieronder vind je een aantal opdrachten die je kunt uitvoeren; maak er je keuze uit. Hoe meer je zelf je energie hier in steekt en er serieus mee aan de slag gaat, hoe groter het resultaat zal zijn.

Dagboek

Zolang gedrag onbewust is, kun je het niet veranderen. Pas als je je er bewust van wordt, kun je er iets aan veranderen. Het is dus nodig om er eerst je bewustzijn naartoe te brengen.

Een goede manier om dat te doen is om een dagboek bij te houden, specifiek gericht op situaties waarin je verandering wil brengen.

Neem een patroon wat je aan wilt pakken. Bekijk minimaal een maal per dag naar hoe je die dag met dat patroon bent om gegaan:

• wat was de trigger?
• wat voelde je in je lichaam gebeuren, welk gevoel?
• welke gedachte kwam er in je op naar aanleiding van dat gevoel?
• en welke actie ondernam je toen wel of niet?

Vaak is een emotie de trigger. Dit kan echter een hele korte impuls zijn, want vaak is het een automatisme geworden om bij dat gevoel weg te blijven. Vauit overleving wordt het gevoel ondervangen door een gedachte en van daaruit in een actie (of inactiviteit). Het gedrag is het makkelijkst om je bewust te worden en waarschijnlijk ben je dat al. Iets lastiger is het om de overtuiging die leidt tot het gedrag te onderscheppen en het lastigst is om bij de gevoelsimpuls te komen die het hele patroon in gang zet; juist omdat het vaak een automatisme is en het heel snel schakelt van gevoelsimpuls naar gedachte naar gedrag.

Ik heb in de loop der jaren gemerkt dat door je aandacht te brengen naar een patroon, o.a. door een dagboek bij te houden, je het patroon op een gegeven moment steeds sneller gaat zien. Als je het ziet, kun je vervolgens bewust kiezen om er een andere actie aan te verbinden.

Conflicten

Een soortgelijk iets geldt voor terugkerende conflicten. Alle patronen waar aanval en verdediging in zit, zijn Ouder-Kind patronen. Een manier om het gekibbel of een escalerend patroon te ontwarren is door stap voor stap te bekijken wat er gebeurt.

Laten we er van uit gaan dat de Volwassene je ‘normale’ houding is. Je schiet in de Ouder of Kind ego-positie door trigger. Dat kan van alles zijn: een opmerking, een blik, een geluid, een geur, et cetera.

Onderzoek heel bewust wat er gebeurt. Zoek eerst de trigger en vraag je vervolgens af welk gevoel die trigger in je opriep. Van daaruit volgt weer gedachte en gedrag. Zo kun je een ruzie of gekibbel ontleden; wat deed of zei jij en wat de ander. Zoek naar de emotionele triggers, dat is waar het werkelijk om gaat, dat is waar de link ligt naar een onverwerkte situatie uit het verleden.

Terug naar je Volwassene

Patronen zijn gewoontegedrag; het is nodig om langere tijd nieuw gedrag te vertonen, voordat een patroon los laat. Ik ga uit van 30 tot 40 dagen. Je mind is als een computer; het is geprogrammeerd met een bepaald programma en het speelt steeds datzelfde programma af. Dat is immers het enige wat het kent. Om gedrag te veranderen heb je jezelf te herprogrammeren. Pas als je langere tijd nieuw gedrag vertoont, gaat het computertje inzien dat je een ander programma wilt draaien; tot die tijd probeert het terug te gaan naar het oude programma.

Als je één of meer patronen gedefinieerd hebt, waarbij je uit je Volwassene weg schiet naar óf Ouder óf Kind, vraag je dan eens af hoe je Volwassen op de situatie die je triggert kunt reageren. Oftewel, hoe je je van Ouder of Kind naar de Volwassene kunt brengen.

Misschien komen er spontaan mogelijkheden in je op en het kan ook zijn dat je geen idee hebt hoe dat te doen; je hebt het immers nooit geleerd. Dat betekent dat je het NU alsnog mag gaan leren en dat kún je ook. Alles wat je nodig hebt is reeds in je aanwezig, je hebt hooguit niet geleerd hoe het te gebruiken of je hebt een verkeerd gebruik aangeleerd.

Dit kan een hele spannende fase zijn en er is vaak niet één juiste weg; er zijn meerdere mogelijkheden en soms past de ene mogelijkheid beter en in andere situaties de andere.

“Als je kunt kiezen ben je vrij, als je maar één keuze hebt, namelijk je patroon, ben je onvrij.”

Dus speel in deze fase, ontdek, probeer uit; net zoals kinderen spelenderwijs de wereld leren kennen, met vallen en opstaan, door te proberen, te falen en te ontdekken wat wel werkt.

Dagboek (2)

Jouw lichaam is jouw thermometer. Je lichaam geeft aan wat voor jou wel en niet klopt. Krijg je ergens energie van dan klopt het, kost het je energie dan klopt het niet en is het nodig om ander gedrag te gaan vertonen. Vermoeidheid, dicht klappen, verveeldheid, afdwalen, onrust, hangende schouders, een gebogen houding, het zijn allemaal tekenen dat er iets niet klopt.

Gebruik wederom een dagboek om je bewust te gaan worden van de reacties in je lijf. Vaak hebben we afgeleerd om naar ons lijf te luisteren en dat mag je nu weer terug nemen; en dat vergt enige oefening. Een dagboek, waarin je specifiek je lichamelijke toestand beschrijft, helpt je om te gaan zien wanneer je lichaam zijn energie verliest en uit balans raakt; dat is waar verandering nodig is.

Speciale aanbieding voor deze module

Deze module is vooral erg praktisch. Het kan echter zijn dat als je in de Kind- of Ouder ego-positie schiet het je niet lukt om jezelf weer terug te brengen naar de Volwassene, omdat de emotionele pijn te sterk is.

In dat geval zou een Journey je kunnen helpen.

Op de pagina Individuele sessies kun je de prijs vinden van een losse therapiesessie.

Net als in de voorgaande modules krijg je een korting van 25%.

Ben je geinteresseerd in een Journey, stuur me dan een e-mail naar info@soulnature.nl, met als onderwerp ‘module 9’.

Het standaardwerk over Transactionele Analyse: Ian Stewart & Vann Joines – Transactionele Analyse , ISBN 90-6665-203-9, SWP, 1996.

Deel je ervaringen in de ‘De Weg tot Zelfbevrijding (masterclass)’ Facebook groep.